EU wil militaire missie in de Indische Oceaan

25 januari - De Europese Unie wil een permanente marinemissie in het noordwesten van de Indische Oceaan beginnen, naar het voorbeeld van de huidige operaties tegen piraten bij de Hoorn van Afrika (operatie Atalanta) en (experimenteel) in de Golf van Guinee. De diplomatieke dienst van de EU heeft hiervoor een conceptnota vervaardigd. Het werkterrein is een nieuw MAI (maritime area of interest) dat de wateren vanaf de Rode Zee via Madagaskar en de Maldiven bestrijkt tot aan de Straat van Hormoez. In de nota wordt het belang van de marine-industrie voor dit projekt benadrukt en de status van de EU als maritieme grootmacht, waarbij de handelsbelangen centraal staan. Een eventueel partnerschap met India wordt beoogd. Er zullen nu een reeks bijeenkomsten plaatsvinden om de juridische en operationele details verder uit te werken.
Rond de Straat van Hormoez vindt al de incidentele missie Agenor plaats, die de situatie aldaar moet de-escaleren.
Bron: Euractiv (Andrew Rettman)

VS houden 8500 militairen extra gereed voor inzet in Europa (UPDATE-2)

25 januari - Het Pentagon heeft 8500 militairen in staat van alarm gebracht voor een eventuele inzet aan de oostflank van de NAVO. Ze kunnen deel gaan uitmaken van de (nog niet geactiveerde) snelle interventiemacht van de NAVO, de NATO Response Force (NRF).
Op 22 januari had President Biden vergaderd met de top van het Pentagon op het buitenverblijf Camp David. Hem waren opties voorgelegd om 1000 tot 5000 VS-soldaten naar Oost-Europese landen (maar niet naar Oekraïne) te sturen om de NAVO daar te versterken. De New York Times ziet de bijeenkomst als een reaktie op de verplaatsing van Russische troepen naar Belarus in het kader van oefeningen in februari. In Washington wordt gepraat over een mogelijk Russisch offensief tegen de Oekraïense hoofdstad Kiev (vrij dicht bij Belarus). In Polen zijn momenteel 4000 Amerikaanse en 1000 overige NAVO-troepen gestationeerd, nog 4000 andere in de Baltische staten. Er zijn 150 trainers van de VS in het westen van de Oekraïne (Lviv), meest special forces.
Denemarken heeft inmiddels een fregat en F-16s naar Litouwen gestuurd, Spanje stuurt vier gevechtsvliegtuigen naar Bulgarije en drie schepen naar het NAVO-flottielje in de Zwarte Zee. Frankrijk wil militairen naar Roemenië sturen en Nederland twee F-35s naar Bulgarije (in april weliswaar volgens Associated Press).
Bronnen: The New York Times (Helene Cooper, Eric Schmitt). Associated Press (Robert Burns, Lorne Cook)
UPDATE: 27 januari - Er worden nu onderdelen van tien bases in de VS genoemd voor de Europese versterkingen. Het gaat onder meer om delen van de 82ste Airborne Divisie en als hogere eenheid het XVIIIe Airborne Corps (Fort Bragg), de 101ste Airborne divisie (Fort Campbell) en de 4e Infanteriedivisie. Naast grondtroepen betreft het vliegend materieel, medische en logistieke troepen. De eerste twee divisies worden vaak in het begin van een interventie ingezet. Van de 82ste is een brigade voortdurend superparaat (de Immediate Response Force - IRF) om overal ter wereld op te treden. Ze zijn vorig jaar ook in Kaboel ingezet.
Bron: Military.com (Travis Tritten), Military Times (Meghann Myers, Joe Gould)
UPDATE-2: 2 februari - President Biden heeft 2000 militairen opdracht gegeven zich vanuit de VS te verplaatsen naar Polen en 1000 andere uit Duitsland te vertrekken naar Roemenië. Vanuit Fort Bragg gaan 1700 soldaten van een infanteriebrigadegevechtsteam van de 82ste Airborne Divisie [naar Polen] en 300 van het XVIIIe Airborne Corps (hoofdkwartier) naar Duitsland [Wiesbaden]. De 1000 die naar Roemenië gaan, horen als een Stryker eskadron bij het 2e Regiment Cavalerie in het Duitse Vilseck. 900 andere zijn al in Roemenië, een versterking dus.
Bron: Associated Press (Robert Burns, Lolita C. Baldor, Aamer Madhani, Lorne Cook, Dasha Litvinova)
AANVULLING: De uitgezonden eenheden kunnen gebruik maken van de Europese materieeldepots van het VS-leger (APS-2). Daarvan zijn er in Europa in België, Nederland (Eygelshoven), Duitsland en Polen), verder in Japan en Zuid-Korea en op schepen bij Diego Garcia.

Turkije neemt eerste spionageschip in gebruik

14 januari - Turkije heeft vandaag zijn eerste spionageschip in gebruik genomen. De Ufuk (A-591 - Horizon) zal worden gebruikt door de Turkse geheime inlichtingendienst MIT om zowel op zee als op land elektronische en verbindingsinlichtingen te verzamelen. Het schip is gebouwd door de werf STM in Istanboel en de operaties ervan vallen onder de defensie-industriële arm van de staat, de SSB. De Ufuk is slechts met lichte wapens uitgerust en is ook geschikt voor elektronische oorlogsvoering (EOV - storen van de vijandelijke verbindingen). Turkije heeft in het kader van het nationale scheepsbouwprogramma (MILGEM) ook vier korvetten van de Ada-klasse geproduceerd.
Bron: Middle East Eye (Ragip Soylu)

Russische oefeningen met Belarus

18 januari - De legers van Rusland en Belarus gaan volgende maand oefenen in het afweren van een aanval van buitenaf. Deze week zijn Russische militairen en materieel al aangekomen in Belarus voor de oefeningen met de naam Allied Resolve aan de westkant (grens met Polen en Litouwen) en in het zuiden (grens met Oekraïne). De Russische onderminister Fomin zei dat 12 Sukhoi Su-35 gevechtsvliegtuigen, twee eenheden van het S-400 antiraketsysteem en een Pantsir luchtdoelraketsysteem worden ingezet. De eerste fase van de oefening duurt tot 9 februari en bestaat uit troepeninzet, verdediging van militaire installaties en beproeven van de luchtverdediging. In de tweede fase (10-20 februari) volgt de tegenaanval, waarbij 'illegale' gewapende formaties, vijandelijke sabotagegroepen en verkenningseenheden zullen worden vernietigd.
Los daarvan houdt het Westelijke Militaire Distrikt in Rusland stafoefeningen in vijf regio's met 800 militairen en meer dan 300 stuks materieel.
Bron: Reuters (Maxim Rodionov, Vladimir Soldatkin)

Engeland bouwt nieuwe verbindingspost op Cyprus

14 januari - Engeland zal een nieuwe verbindingsinstallatie bouwen op een van de twee bases die het heeft op het eiland Cyprus. Het "kleinschalige infrastruktuurprojekt" wordt uitgevoerd op een niet gebruikt terrein bij het garnizoen Dhekelia in het zuidoosten. Cyprus heeft de bases bezet gehouden na de onafhankelijkheid van Cyprus in 1960. De grootste is de vliegbasis RAF Akrotiri, verder is er een belangrijke luisterpost voor elektronische inlichtingen bij Ayios Nicolaos ongeveer 175 km verwijderd van de Syrische kustlijn. Akrotiri heeft een belangrijke rol bij de oorlog tegen ISIS.
Bron: C4ISRNET (Menelaos Hadjicostis)

Toegang tot Slowaakse bases voor US Air Force

12 januari - De regering van Slowakije heeft een defensie-overeenkomst met de VS goedgekeurd, waardoor de Amerikaanse luchtmacht toegang krijgt tot Slowaakse vliegbases. Het gaat niet om een permanente inzet van vliegtuigen, maar om incidenteel (mede)gebruik in geval van krisis of oorlog. De VS kunnen nu gebruik maken van twee Slowaakse vliegvelden bij Sliac en Malacky, verdere konkrete planning kan plaatsvinden via vervolgovereenkomsten. Slowakije kan daarbij aanspraak maken op 100 miljoen dollar aan financiering door de VS.
Slowakije grenst in het oosten aan de Oekraïne. Met 23 andere NAVO-landen bestaan vergelijkbare verdragen (Defence Cooperation Agreements - DCA), waaronder alle landen aan de oostgrens van het NAVO-gebied.
Bron: Reuters (Jan Lopatka)

Oekraïne stuurt luchtafweer naar het zuiden (UPDATE)

11 januari - Het Oekraïense leger heeft op 6 januari een eenheid met luchtdoelraketten verplaatst van de oorlogszone in de Donbas naar het zuiden om een eventuele Russische luchtaanval vanuit de Krim op te vangen. Ze zijn bewapend met een S-300PS opgevoerd systeem uit de sovjettijd. Het bataljon dat deze wapens bedient hoort bij de 201ste Brigade Geleide Wapens van de luchtmacht. De raketten hebben een bereik van 75 km en kunnen een hoogte halen van meer dan 2500 meter.
De Oekraïense luchtmacht heeft rond 100 S-300 lanceerinrichtingen, 72 Buk-M1 systemen en een klein aantal S-125 systemen.
Bron: Coffee or Die (Nolan Peterson)

Rusland houdt schietseries in het westen

11 januari - Het Westelijke Militaire Distrikt van het Russische leger houdt met 3000 militairen schietoefeningen in de regio Smolensk (ter hoogte van de grens met Belarus) en de regio's Voronezh, Belgorod en Bryansk (ter hoogte van de Oekraïne). 300 stuks materieel zijn ingezet, waaronder T-72B3 tanks en BMP-2 pantserinfanterievoertuigen.
Bron: Reuters (Tom Balmforth)

UPDATE: Zweden intensiveert patrouilles op Gotland

14 januari - Zweden heeft de zichtbare legerpatrouilles rond de haven en het vliegveld van het strategische eiland Gotland in de Baltische Zee opgevoerd. Het eiland ligt op 330 km van de Russische vesting Kaliningrad, het hoofdkwartier van de Baltische vloot. Aanleiding was het verschijnen van Russische landingsschepen in de Baltische Zee.
Bron: Reuters (Helena Soderpalm, Anna Ringstrom)

Zweden trekt zich terug uit missie in Mali

14 januari - Zweden heeft besloten zijn troepen dit jaar terug te trekken uit de Europese special forces operatie Takuba in de Sahel en zal zijn bijdrage aan de VN-macht Minusma in Mali heroverwegen in het licht van de aankomst van Russische partikuliere militaire contractanten in Mali. Bij Takuba zijn sinds 2020 150 Zweden ingezet en bij Minusma 250.
De militair geleide interimregering, resultaat van een staatsgreep, vindt dat ze door Frankrijk in de steek zijn gelaten en doet daarom een beroep op de Russen, mogelijk afkomstig van de Wagnergroep. De Fransen, die de leiding hebben bij Takuba, zeggen dat het Zweedse mandaat sowieso in maart afloopt en dat een aantal van hun officieren bij de missie blijven (liasons waarschijnlijk). De EU zal sancties tegen Mali treffen vanwege de staatsgreep.
Bron: Reuters (John Irish, Ardee Napolitano)

Frankrijk krijgt het bevel over de parate kopgroep van de NAVO

12 januari - Op 1 januari heeft Frankrijk het commando van de Very High Readiness Joint Task Force (VJTF) van de NAVO overgenomen van Turkije. Deze brigade vormt de parate kopgroep van de NATO Response Force (NRF), de snelle interventiemacht van de NAVO. De Frans-Duitse brigade (hoofdkwartier in Lille) gaat hiervoor 3500 militairen leveren, in hoofdzaak van het Franse 1ste Regiment Infanterie en het 3e Regiment Huzaren. Duitsland neemt de leiding van de VJTF over in 2023. Daarvoor is de 37ste Panzergrenadierbrigade zich aan het voorbereiden. In mei komt er hiervoor een grote multinationale oefening met 5000 militairen op het Duitse oefenterrein Bergen.
Het Joint Force Command (JFC) van de NAVO in Brunssum zal dit jaar het leidende hoofdkwartier van de NRF zijn. De NRF telt in totaal 40.000 militairen en moet inzetbaar zijn tussen twee dagen en een week. De VJTF bestaat uit een bataljon als speerpunt, dat binnen 2-3 dagen inzetbaar is, met versterkingen van drie bataljons binnen een week.
Bron: Jane's Defence Weekly (Nicholasv Fiorenza)

Britse marine had kernwapens bij zich tijdens de Falklandoorlog

3 januari - Een dossier in de Britse Nationale Archieven met de classificatie 'Top Secret Atomic', dat nu is vrijgegeven, laat de aanwezigheid zien van kernwapens aan boord van Britse marineschepen tijdens de oorlog om de Falklandeilanden. De oorlog begon, nadat het leger van de Argentijnse junta de eilanden in april 1982 had bezet, omdat ze die als behorend bij Argentinië beschouwden.
Uit het document van 6 april 1982 blijkt dat het ministerie van defensie zich zorgen maakte vanwege de aanwezigheid van nucleaire dieptebommen op een aantal fregatten en destroyers van de marinetaakgroep die in het kader van 'Operation Corporate' de eilanden moesten heroveren. De kernwapens leidden tot een ruzie tussen de marine en het ministerie van buitenlandse zaken dat wilde dat ze werden 'ontscheept' bij een Britse basis op het eiland Ascension in de zuidelijke Atlantische Oceaan. De marine weigerde omdat de nucleaire taak (tegen Russische onderzeeërs) niet mocht worden belemmerd. Uiteindelijk waren de 31 kernbommen half mei overgebracht naar de twee grotere vliegdekschepen Hermes (18) en Invincible (12) in de exklusieve (oorlogs)zone, waar ze beter waren beschermd. Eén wapen was verder nog op het hulpschip Regent. De destroyer Sheffield werd dezelfde maand geraakt met een Argentijnse Exocetraket en zonk.
Uit de vrijgegeven documenten is niet duidelijk of de kernwapens op scherp stonden of (deels?) vervangen waren door 'inerte' dummies van verarmd uranium. Deze werden soms gebruikt om de wapens te testen.
Bron: Declassified UK (Richard Norton-Taylor)

Rusland stuurde systeem voor elektronische oorlogsvoering naar Kazachstan

6 januari - De War Zone meldt op basis van beeldmateriaal, dat met de Russische troepen die naar Kazachstan zijn gestuurd ook een systeem voor elektronische oorlogsvoering (EOV) mee is gegaan, dat bestaat uit een grondstation en 2-3 kleine Orlan-10 drones met stoorzenders (jammers). Te zien is hoe materieel geladen wordt in Il-76 en An-124 vrachtvliegtuigen. Een 6x6 Kamak truck heeft een configuratie die overeenkomt met het grondstation van een Leer-3 EOV-systeem. Leer-3 kan mobiel telefoonverkeer storen, hetgeen bruikbaar is voor een autoriteit die grote demonstraties de kop in wil drukken. De drones zijn ook voorzien van videocamera's, het bereik is weliswaar vrij beperkt. Op de beelden was verder een Kamaz truck met een grote schotel te zien, vermoedelijk een mobiele commandopost.
De ingezette eenheden hoorden onder meer bij de 76ste Luchtmobiele Gardedivisie uit Pskov en de 45ste Zelfstandige Gardebrigade Spetsnaz (special forces) uit Kubinka. Dit zijn zeer parate eliteonderdelen voor snelle inzet. Ze waren bijvoorbeeld ook actief op de Krim in 2014.
* De operatie met maximaal 5000 militairen viel onder de Collective Security Treaty Organization (CSTO - een soort NAVO-light met Rusland, Kazachstan, Armenië, Belarus en Tadzjikistan). De taak was enerzijds om overheidsgebouwen en installaties te beveiligen tegen opstandelingen en anderzijds de Kazachse regering te verzekeren van bondgenootschappelijke (vooral Russische) steun. De terugtocht is inmiddels begonnen, nu de situatie lijkt gestabiliseerd.
Bron: The Drive - The War Zone (Joseph Trevithick), @markomihkelson

Een hoofdkwartier voor de Amerikaanse special forces in Albanië

7 januari - US Special Operations Command Europe (SOCEUR) in Stuttgart heeft aangekondigd dat een voorwaarts gelegen hoofdkwartier voor hun speciale operaties zal worden ingericht in Albanië. Dit heeft als voordelen dat nauw kan worden samengewerkt met de Albanese speciale troepen (Special Operations Battalion - BOS) en dat een goede aansluiting bestaat met transport- en andere logistieke netwerken op de Balkan. Het personeel van het hoofdkwartier zal rouleren.
Het Albanese leger heeft deelgenomen aan de Amerikaanse oorlogen in Irak en Afghanistan en heeft ook wapens en munitie geleverd aan de Koerden in Irak. In 2015 werd een verklaring voor een militair partnerschap getekend met de VS. Albanië was in 2009 lid geworden van de NAVO. De VS hebben ook 600 militairen gestationeerd in Kosovo (Camp Bondsteel). Vergelijkbare vooruitgeschoven hoofdkwartieren van SOCEUR zijn er ook in Estland en Oekraïne. Lokale eenheden worden daar getraind.
Bronnen: Balkan Insight (Fjori Sinoruka), The Defense Post (Joe Saballa),

Speciale teams justitie waren aanwezig op '6 januari'

4 januari - In een aflevering van een reeks verhalen in Newsweek over de bestorming van het Capitool op 6 januari vorig jaar meldt Bill Arkin de inzet van enkele speciale teams van het ministerie van justitie op gezag van de tijdelijke (acting) minister Jeffrey A. Rosen. Het gaat daarbij om het Hostage Rescue Team van de FBI, het nationale 'Render Safe' team van de FBI, een speciaal arrestatieteam (SWAT) van het FBI-veldkantoor uit Baltimore, Special Response Teams van het Bureau voor Alcohol, Tabak, Vuurwapens en Explosieven (ATF) en de Special Operations Group van de US Marshalls Service (verantwoordelijk voor o.m gevangenentransporten, het opsporen van ontsnapte gevangenen, beveiliging van de rechterlijke macht en getuigenbescherming).
Al deze eenheden waren al sinds het voorafgaande weekend aanwezig (pre-deployed) en opereerden vanuit de FBI-Academie in Quantico (45 km van het Capitool). Het Hostage Rescue Team (sterkte 350) bestaat sinds 1983 als anti-rerreureenheid en opereert ook met special forces (JSOC) overzee. De snelle interventie-eenheden van de FBI vormen samen met technische eenheden van andere departementen de National Mission Force met een overlappend werkterrein van terreurbestrijding en massavernietigingswapens. De overkoepelende FBI-organisatie heet National Asset Response Unit (NARU).
De vraag van Arkin luidt, waarom justitie 6 januari kennelijk als een gebeurtenis van buitengewoon belang zag, terwijl andere instanties dit niet zagen.
Bron: Newsweek (William M. Arkin)

Noorwegen sluit vliegbasis boven de poolcirkel

2 januari - De Noorse luchtmacht sluit de vliegbasis Bodø, die 80 km ten noorden van de poolcirkel ligt. De basis aan de kust van de Noorse Zee was sinds 1955 de belangrijkste van Noorwegen in de Koude Oorlog, in een goede positie om de Russische luchtmacht van het schiereiland Kola in de gaten te houden. Sinds 40 jaar werd de bewaking van het nationale luchtruim hier uitgevoerd door F-16s. De F-16 wordt nu vervangen door de F-35 op een nieuwe vliegbasis, Ørland in het zuiden van het land. Enkele F-35s zullen echter in het noorden worden gestationeerd op Evenes Air Station waar de Quick Reaction Alert (QRA) voor de NAVO wordt uitgevoerd. Tot nu toe zijn 24 van de beoogde 52 F-35s aangekomen in Noorwegen. Bodø blijft een burgerluchthaven en ook blijft 330 Squadron met SAR (Search en Rescue) helikopters hier gestationeerd.
In maart en april is Noorwegen gastheer voor de grootste militaire oefening binnen de poolcirkel van de NAVO sinds de Koude Oorlog, Cold Response 2022, met 40.000 soldaten. De oefening vindt plaats in het distrikt Ofoten, waar Evenes een sleutelrol zal spelen. Naast NAVO-leden nemen ook Zweden en Finland deel.
Bron: The Barents Observer (Thomas Nilsen)

India bouwt tunnelsysteem langs de grens met China

28 december - Het Indiase leger is begonnen met de bouw van een tegen kernaanvallen bestendig systeem van tunnels en wapendepots langs de grenzen met Pakistan en China. Op die manier kunnen militaire voorraden dicht bij de frontlijnen geplaatst worden en beschermd tegen aanvallen. Tot nu toe moeten de voorposten worden bevoorraad via dagenlange transporten in het bergachtige terrein van de Himalaya. Daarnaast is de gevechtsgenie ook bezig met het verbeteren van de verbindingswegen naar de voorposten.Eerder dit jaar versterkte India de grensverdediging met gemoderniseerd L-70 luchtdoelgeschut (betere doelbepaling en geautomatiseerd volgen van vijandelijke drones). Ook is men van plan een moderner (low-level) radarsysteem aan te schaffen om vijandelijke vliegtuigen te detekteren in ontoegankelijke gebieden.
India heeft langs de scheidslijn met China (Line of Actual Control - LAC) 50.000 militairen extra ingezet, waarmee het totaal op 200.000 komt.
Bron: The Defense Post (Joe Saballa)

Japan en VS werken aan militaire planning voor krisis rond Taiwan

23 december - Het Japanse leger en het Indo-Pacific Command van het Pentagon hebben een ontwerp voor een gezamenlijk operationeel plan opgesteld voor het geval van een militaire krisis rond Taiwan. In zo'n geval kan een Amerikaanse aanvalsbasis worden ingericht in de Japanse Riukiu archipel (Japans: Nansei - zuidwestelijke - eilanden). Dit is een keten van eilanden die zich uitstrekt van de Japanse prefekturen Kagoshima en Okinawa tot aan Taiwan. In totaal gaat het om zo'n 200 eilanden, waaronder onbewoonde. De VS-basis in Okinawa is cruciaal voor een eventuele Amerikaanse interventie rond Taiwan. In het geval van een krisisscenario zou op een van de kleinere eilanden een tijdelijke VS-basis voor het High Mobility Artillery Rocket System (HIMARS) van de mariniers worden ingericht met logistieke steun (munitie en brandstof) van het Japanse leger. De mariniers zouden regelmatig wisselen van lokatie om Chinese aanvallen te ontlopen. In totaal zijn er rond 40 mogelijke lokaties gepland. Het plan zal waarschijnlijk groen licht krijgen tijdens een ontmoeting van de ministers van defensie en buitenlandse zaken van beide landen (zog. 2x2 format) begin januari.
Bron: Kyodo News