Europese marine-operatie in Rode Zee binnen drie weken (UPDATE)

31 januari - De EU plant binnen drie weken (19 februari) een marine-operatie in de Rode Zee om vrachtschepen de beschermen tegen aanvallen van de Houthi-milities. Volgens de planning zullen minstens drie schepen deelnemen. België heeft een fregat toegezegd (de Louise-Marie). De Duitse regering wil dit ook (het fregat Hessen is aangewezen), maar daarvoor is een besluit van de Bondsdag nodig, dat volgens een versnelde procedure half februari genomen kan worden. Frankrijk (fregat Languedoc) en Italië (fregat Virginio Fasan sinds december) hebben al een schip in de buurt en Nederland kan het fregat Tromp langs sturen dat op weg is naar de Oost. Verder zullen inlichtingenmiddelen ter beschikking konen, waaronder satellieten. Spanje heeft zich van stemming onthouden bij de beslissing, omdat zij prioriteit willen voor een diplomatieke oplossing.

Het mandaat zou zijn om aanvallen op schepen af te weren, maar niet om de Houthi's aan te vallen. Eerder was nog wel sprake van aanvallen op Houthi-posities op het vasteland en het enteren van verdachte schepen, maar hier was toen geen overeenstemming voor. Vandaag wordt besloten wie de leiding krijgt (Griekenland, Frankrijk of Italië) en waar het hoofdkwartier komt. De operatie zal Aspis of Aspides (Schild) gaan heten.

De operatie staat los van de Amerikaans-Britse operatie Prosperity Guardian (met liaison van een Nederlandse officier) die aanvallen uitvoert op doelen aan land. De Europese missie bouwt voort op de door Frankrijk geleide operatie Agenor, sinds 2020 in de Straat van Hormoez.

Bronnen: Los Angeles Times, German-Foreign-Policy, EU-Observer (Andrew Rettman)

UPDATE: 5 februari - Een Italiaanse admiraal gaat de (schepen van de?) Europese operatie Aspides commanderen, terwijl Griekenland het algemene commando heeft. Het hoofdkwartier komt in Larissa in Griekenland Het Italiaanse fregat Frederico Martinengo zal de Virginio Fasan aflossen en Italië overweegt ook vliegend patrouillematerieel te leveren. Er doen nu zeven landen mee, begindatum blijft 19 februari.

Bron: Stars and Stripes (Alison Bath)

Luchtmachtteam VS ingezet in Israël

11 januari - The Intercept meldt dat een in het kader van openbaarheid bestuur vrijgegeven document aanleiding geeft tot de konklusie dat de US Air Force een team van hun inlichtingenofficieren naar Israël heeft gestuurd om te helpen bij doelopsporing. Op 21 november vaardigde de luchtmacht richtlijnen uit voor hun personeel dat werd ingezet in Israël, waaronder intelligence engagement officers (IEO). Volgens experts kan zo'n team inlichtingen voor doelopsporing verkregen uit satellietgegevens delen met het Israëlische leger dat dit weer kombineert met hun eigen radardata.

Targeting intelligence heeft betrekking op de identifikatie en karakterisering van vijandelijke activiteiten zoals het verschieten van geleide wapens en artilleriegranaten, lokaties van commandocentra, leidende figuren en sleutelinstallaties. Het document vermeldt de inzet van een Air Defense Intelligence Team. Het bovengenoemde soort inlichtingenofficieren koördineert inlichtingenwerk met militaire partners. Het werk wordt beschreven als "halverwege liaison en adviseren". Israël maakt voor doelopsporing gebruik van kunstmatige intelligentie met de naam Habsora (het evangelie).

* Het is mogelijk dat de samenwerking zich beperkt tot inlichtingen over inkomend vuur. Of zeer waarschijnlijk dat ook de afvuurplaatsen en infrastruktuur wordt meegenomen. Een stap verder zou de integratie van bijvoorbeeld civiele infrastruktuur in Gaza bij de doelopsporing zijn. Hasbora gaat daar in elk geval wel over.

Bronnen: The Intercept (Ken Klippenstein, Matthew Petti), +972 Magazine (Yuval Abraham)

 

Bewapeningscoalities voor Oekraïne

18 januari - Afgelopen oktober besloot de Ukrainian Defense Contract Group (UDCG - Ramstein-groep), die de militaire steunverlening voor Oekraïne koördineert, een aantal 'capaciteitscoalities' (werkgroepen) op te richten om te voorzien in de Oekraïense wapenbehoeften op korte en lange termijn en de bewapening van het land te rationaliseren. Een aantal van deze coalities zijn de afgelopen weken met hun werk begonnen:

* De artilleriecoalitie wordt geleid door Frankrijk en de VS. De nadruk ligt op munitie.

* De maritieme bewapeningscoalitie voor de Zwarte Zee wordt geleid door Engeland en Noorwegen. Er moet ook een Korps Mariniers worden opgericht en verdediging voor de kust en de binnenwateren met patrouilleboten.

* Estland en Luxemburg leiden de coalitie over informatietechnologie

* De VS en Nederland leiden samen met Denemarken de luchtmachtcoalitie met de F-16 als zwaartepunt.

* Frankrijk en Duitsland leiden de lucht- en raketverdedigingscoalitie, Frankrijk gaat de commandostruktuur verbeteren, de VS zorgen voor de wapensystemen en Duitsland voor training en oefeningen. Patriot en IRIS-T zijn waarschijnlijk de belangrijkste wapensystemen.

Het hele projekt heet Future Forces Ukraine Initiative.

Bronnen: Le Monde (Cédric Pietralunga), Loyal (Björn Müller), Ministerie van defensie Bondsrepubliek

Björn Müller

Björn Müller

Björn

De militaire uitgaven van Europa exploderen

18 januari - Jürgen Wagner constateert bij Telepolis dat de militaire uitgaven van de EU-landen recordhoogten bereiken. De defensiebegrotingen van de Europese landen zijn van 236 miljard dollar in 2015 gegroeid naar 375 miljard in 2023. Ook de Europese Unie gaat de laatste jaren steeds meer geld uitgeven voor defensie ondanks het verbod in artikel 41-2 van het EU-verdrag om militaire uitgaven uit de EU-begroting te financieren. Deze bepaling wordt omzeild door de creatie van het Europese Defensiefonds (EDF) dat van 2021 tot 2027 met rond 8 miljard euro is gevuld voor multinationale projekten op het gebied van militair onderzoek en ontwikkeling. Omdat dit beschouwd wordt als Europese industriepolitiek, zou het niet onder 41-2 vallen.

Een tweede pot is de Europese Vredesfaciliteit die dient voor de financiering van militaire operaties van de EU en als bewapeningssteun voor bevriende regimes. Dit is geen onderdeel van de EU-begroting, maar wordt gevuld door bijdragen van de lidstaten, in totaal oorspronkelijk geraamd op 5,7 miljard euro tussen 2021 en 2027. Maar sinds de Russisch aanval op Oekraïne is het als financieringsinstrument voor de Oekraïense kant uitgedijd tot 12 miljard euro, en er is tot 2027 nog een verdere 20 miljard voorzien.

Nu komt daar nog het EU-munitieplan ASAP bij met 1,5 miljard euro uit de begroting en dezelfde som van de lidstaten tot 2025 (industriepolitiek). En verder een instrument ter versterking van de Europese wapenindustrie door middel van gezamenlijke aanschaf (EDIRPA) ter waarde van een half miljard euro uit de begroting.

Het grote geld moet echter komen van de EU-strategie voor de defensie-industrie (EDIS) en een Europees defensie-investeringsprogramma (EDIP). Die hadden in november moeten worden aangenomen, maar zijn vertraagd. De EU-commissaris Breton denkt aan een orde van grootte van 100 miljard. Hieruit zou militaire infrastruktuur betaald kunnen worden, maar bijvoorbeeld ook een EU-vliegdekschip. Dit kan worden gefinancierd door de Europese Investeringsbank. Pierre Haski ziet bij Worldcrunch nog twee beren op de weg: er moet ook na de Europese verkiezingen een meerderheid zijn voor de projekten en de landen moeten akkoord gaan met financiering via leningen.

De druk van een mogelijke nieuwe Trump-editie in het Witte Huis neemt echter toe. De Franse president Macron heeft duidelijk gemaakt dat in geval van een impasse hij 'versterkte samenwerking' gaat voorstellen, de vorming van een kopgroep buiten de Europese instituties. Volgens Haski is de Europese defensie een oud zeemonster dat nog nooit het daglicht heeft gezien: "Het is nu of nooit".

Bronnen: Telepolis (Jürgen Wagner), Worldcrunch (Pierre Haski)

Waar komen de B-21s?

18 januari - Op basis van een rapport van het International Institute for Strategic Studies kunnen mogelijke bases voor de nieuwe strategische bommenwerpers B-21 Raider van de US Air Force worden gesuggereerd. De B-21 begon afgelopen november 21 met vluchttesten, het toestel moet beschikbaar komen vanaf het midden van de jaren twintig. In dit verband is ook een variant van een standoff geleid wapen (te lanceren door een vliegtuig vanaf een veilige afstand), de AGM-158D JASSM-XR met een bereik van maar liefst 1800 km van belang. De leverantie van dit wapen moet vanaf februari 2027 beginnen, het kan worden gelanceerd door een gevechtsvliegtuig, maar ook door een strategische bommenwerper zoals de B-21.

De vliegbases die IISS voor de B-21 aanwijst zijn Andersen op het eiland Guam in de Stille Oceaan en Darwin, Townsville en Amberley in Australië.

Bron: Defense News (Chris Martin)

ZIE OOK: IISS, Long-range Strike Capabilities in the Asian Pacific: Implications for Regional Stability. IISS, 18 januari 2024

VS willen nieuwe dronebases in West-Afrika (UPDATE)

8 januari - De VS willen nieuwe dronebases inrichten aan de West-Afrikaanse kust, zowel gericht tegen islamistische guerrilla als tegen China. De Wall Street Journal berichtte dat de VS in gesprek is met Ghana, Ivoorkust en Benin over gebruik van hun vliegvelden voor uitsluitend ongewapende drones. Ook Togo wordt genoemd. De VS proberen het vacuüm te vullen dat is ontstaan door het gedwongen vertrek van Frankrijk.

De VS hebben overigens nog steeds een dronebasis in Niger, maar de ligging daarvan in het binnenland beperkt het bereik en de bezetting is gereduceerd. De VS willen dichterbij de Atlantische Oceaan gaan zitten en China dwarsbomen dat het oog zou hebben op een marinebasis in Equatoriaal Guinee (althans volgens de Amerikanen). Ghana weigerde in 2008 een basis van de VS nadat protesten waren uitgebroken in Accra.

Bron: Military Africa (Ekene Lionel)

UPDATE: 18 januari - Er zijn nu nog 648 VS-militairen in Niger, voor de coup was dat aantal 1100. De regering Biden heeft voorgesteld drones op te stellen op de vliegbasis Tamale in Ghana (dichtbij de grens met Burkina Faso), bij Parakou in Benin (ook bij de grens) en op drie mogelijke plaatsen in Ivoorkust.

Bron: Covert Action Magazine (Jeremy Kuzmarov)

Engeland breidt luisterpost in Oman uit

7 januari - Satellietbeelden bij Declassified laten zien dat de laatste twee jaar uitgebreide bouwactiviteiten hebben plaatsgevonden op een spionagebasis van de Britse afluisterdienst GCHQ in Oman. De basis speelt vermoedelijk een belangrijke rol in de strijd tegen Iran en de Houthi's.

Engeland heeft 1000 militairen gestationeerd in Oman, waar GCHQ drie observatieposten heeft. Een daarvan, met codenaam Clarinet (onthuld door Snowden in 2014), is gevestigd aan de zuidkust bij de stad Salalah, 120 km van de grens met Yemen in het gouvernment Dhofar.

Naast de bestaande radarkoepel zijn er twee nieuwe gebouwen opgericht en de fundering voor nog twee. Clarinet ligt op een punt waar onderzeese intercontinentale verbindingskabels aan land komen.

Bron: Declassified (Phil Miller)

Hezbollah brengt schade toe aan Israëlische vliegbasis

7 januari - Hezbollah geeft gisteren een raketaanval uitgevoerd op de Israëlische vliegbasis die gevestigd is op de berg Meron. Het Israëlische leger heeft volgens Haaretz bevestigd dat schade is aangericht. De basis dient als noordelijke vluchtkontrolepost voor de Israëlische luchtmacht. De basis is al eerder aangevallen. Deze keer vuurde Hezbollah tientallen raketten af vanuit het dorp Yaroun in Libanon, twee km ten noorden van de grens. De afstand vandaar tot de berg is 9,5 km. Een video laat zien hoe een aantal raketten in het bosterrein lager op de berg terecht komen. Maar er zijn ook een aantal treffers (onder meer op de radarkoepels) van naar het lijkt geleide anti-tankwapens. Daartegen bestaat wel een geavanceerd Israëlisch verdedigingssysteem met de naam Trophy. Dit levert in Gaza actieve bescherming voor tanks en pantservoertuigen, maar is niet geschikt voor grote vaste objekten.

De oudere anti-tankwapens van Hezbollah - Sager, Tau (Tufan) of de oudere Kornet hebben een bereik van 5 km. Maar de nieuwe versie Kornet-EM kan 10 km ver komen, precies de hier benodigde afstand. Volgens Haaretz hadden hekken rond kwetsbare installaties de schade kunnen voorkomen.

Bron: Haaretz (Yaniv Kubovich, Oded Yaron)

De spookbegroting van het Pentagon

7 januari - Linda Bilmes wijdt een artikel bij Z-Network aan de manier waarop de VS hun oorlogen financieren. Ze noemt dat spottend de spookbegroting van het Pentagon. Voor 9/11 werden Amerikaanse oorlogen meestal via de reguliere defensiebegroting gefinancierd met als dekking een combinatie van belastingverhogingen en bezuinigingen. Het Congres controleerde. Er kwam bijvoorbeeld een einde aan de Vietnamoorlog toen het Congres weigerde nog meer geld ter beschikking te stellen voor het Zuid-Vietnamese leger.

Na 9/11 zien we een ander patroon waarbij voor het eerst in de VS de kosten van oorlogen vrijwel helemaal gedekt werden door leningen. Voor die tijd was het wel gebruikelijk dat de eerste periode van een oorlog gedekt werden met een noodbegroting via een aparte wet. Maar in de hele periode van 2001 tot 2011 werden de kosten van de Global War on Terrorism betaald door extra noodbudgetten zonder degelijke wetgeving of toezicht. Vanaf 2012 (onder president Obama) ging dit door onder naam Overseas Contingency Operations (OCO) zonder de elders gebruikelijke uitgavenplafonds en had het al lang niet meer alleen betrekking op de oorlogen in Afghanistan en Irak maar werden er over de hele wereld operaties mee gefinancierd.

Rond 2009 beliep deze oorlogsfinanciering al bijna een kwart van de totale militaire uitgaven. Van 2001 tot 2019 zijn de militaire uitgaven van de VS gestegen van 2,9% van het bruto nationaal produkt tot meer dan 4%. OCO was een vaste tweede begroting voor het Pentagon geworden naast de reguliere defensiebegroting van 840 miljard dollar. Op dezelfde manier wordt nu 99% van de steun aan Oekraïne gefinancierd.

Bron: Z-Network (Linda Bilmes)

Grotere voetafdruk voor VS-mariniers in de Pacific

5 januari - De Marine Corps Times beschrijft de zich uitbreidende activiteiten van twee roulerende onderdelen van het Ameriaanse Korps Mariniers (USMC) in de Stille Oceaan.

Marine Rotational Force-Darwin (2500 mariniers elk half jaar) opereert al sinds twaalf jaar vanuit Australië, afgelopen jaar met Osprey tiltrotors (MV-22B) en een kontingent grondtroepen op het Australische helikopterlandingsdok Canberra. De MRF-Darwin voer naar de Filipijnen om daar als oefening twee amfibische aanvallen door te voeren. Daarnaast werd op het schiereiland York in Queensland een geïmproviseerde basis opgezet met antischeepsraketten en sensoren voor de luchtverdediging. Verder is er ook een Expeditionary Advanced Base opgezet voor onderhoud aan de Ospreys tijdens operaties.

De MRF-Southeast Asia is kleiner (200 mariniers) en flexibeler. MRF-SEA werd afgelopen jaar voor het eerst ingezet voor drie maanden. Ze hoppen met kleine teams door de hele Pacific voor oefeningen met bondgenoten. In 2023 hielden ze drie oefeningen op de Filipijnen en één in Indonesië. Tijdens de oefening Sama Sama met de Filipijnen vormden ze een Maritime Sensing Team voor het gastland. Ze maakten gebruik van een kommerciële SIMRAD radar om scheepsbewegingen te volgen en de identiteit van mogelijke doelen vervolgens vast te stellen met een RQ-20B Puma drone.

Bron: Marine Corps Times (Todd South)

US Air Force gaat basis op Tinian moderniseren

23 december - De Amerikaanse luchtmacht gaat een afgelegen vliegveld uit de Tweede Wereldoorlog op het Pacifische eiland Tinian moderniseren. Het eiland (onderdeel van de Marianen) werd destijds gebruikt door de Amerikaanse B-29 bommenwerpers die Japan aanvielen. Er waren toen vier startbanen op het vliegveld. De vliegtuigen die de twee atoombommen op Japan afwierpen startten hier.

Tinian North, deels overwoekerd door de jungle, gaat nu worden verbouwd tot een moderne basis. De luchtmacht heeft er voor het fiskale jaar 2024 meer dan 70 miljoen dollar voor uitgetrokken. North Field is na 1947 nog maar een paar keer gebruikt, het laatst in 2013. In het kader van het concept Agile Combat Employment (ACE) maakt de VS wel al gebruik van het vliegveld Tinian International. Het tegen China gerichte concept bestaat uit eiland hoppen via kleine vliegvelden met een minimale bezetting.

Tinian ligt op rond 90 km van het grotendeels gemilitariseerde Guam en kan een extra of reservebasis gaan vormen vormen voor grotere luchtmachtoperaties vanuit Guam en Kadena in Japan.

Bron: Task and Purpose (Nicholas Slayton)     

Quadriga 2024, NAVO-oefening voor een grote Europese oorlog

19 december - Quadriga (Vierspan, te bezichtigen bovenop de Brandenburger Tor) 2024 is de grootste oefening van de Duitse landmacht sinds het begin van de Oekraïne-oorlog. Meer dan 12.000 soldaten zullen de alarmering en verplaatsing van Duitse en internationale troepen naar de oostflank van de NAVO oefenen. Duitsland zal weer als draaischijf voor de troepenbewegingen van de NAVO functioneren. 

De oefening bestaat uit een aantal deeloefeningen. Een daarvan is Grand North (half februari - half maart), waarbij Duitse en geallieerde soldaten naar het noorden van het NAVO-gebied worden verplaatst. Daarnaast is er Grand Center (half tot eind februari), Grand South (eind april tot eind mei) en Grand Quadriga (mei). Quadriga is de Duitse bijdrage aan de grote NAVO-oefening Steadfast Defender 2024. Die bestaat uit een maritiem onderdeel, waarbij troepen worden overgebracht van Noord-Amerika naar Europa (transatlantic reinforcement) en een gevechtsoefening van landstrijdkrachten in Europa, waaraan 40.000 NAVO-soldaten meedoen met operaties van Noorwegen tot Roemenië.

Van de Duitse bijdrage aan Quadriga wordt als eerste de Division Schnelle Kräfte (DSK) ingezet. Bij die divisie hoort ook de Nederlandse 11 Luchtmobiele Brigade (Schaarsbergen). Bij Grand North (naar Noorwegen voor oefening Nordic Response onder Noorse leiding) oefent Gebirgsjägerbrigade 23 van DSK. Bij Grand Center komt de 1ste Panzerdivision van de Bundeswehr in actie in Centraal-Europa, overlopend in oefeningen Dragon in Polen en Saber Strike geleid door de  de VS in Litouwen. In deze divisie is de Nederlandse 43 Gemechaniseerde Brigade (Havelte) geïntegreerd. Bij Grand South gaan dan weer paratroepen van de Luftlandebrigade 1 van DSK naar het zuidoosten (Hongarije en Roemenië), uitmondend in oefening Swift Response, eveneens onder leiding van de VS. Bij het hoogtepunt Grand Quadriga wordt ten slotte de 10e Panzerdivision verplaatst en houdt als complete divisie een oefening met tanks en pantserinfanterie in Litouwen. In deze divisie zit sinds maart de Nederlandse 13 Lichte Brigade (Oirschot).

Volgens de planning zullen aan deeloefeningen tussen 500 en 3500 soldaten deelnemen. Het kan dus zijn dat aan zo'n oefening alleen een enkele brigade van een divisie meedoet. Volgens de Financial Times is de oefening gericht tegen een door Rusland geleide coalitie, voor oefendoeleinden Occasus geheten. Het oefenscenario gaat ook voor het eerst uit van werkelijke geografische gegevens voor meer realisme.

Bronnen: Bundeswehr, Magazin Loyal (Björn Müller), Financial Times (Alice Hancock)

ZIE OOK: German-Foreign-Policy, Die künftige Ostfront